"Yoga is ontdekken wat goed voelt in het moment"
Merel Martens
Founder Dutch Yoga Academy
Door Merel Martens
Kennismaking met yoga
Meer dan 15 jaar geleden, in Berlijn, maakte ik kennis met yoga. Ik belandde in een bikram yoga les. Ik mocht op de achterste rij staan, de rij met de minst flexibele mensen... En terecht, want ik kwam met moeite met mijn vingers bij mijn knieën in een vooroverbuiging. Maar goed, ik haalde het eind van de les... en voelde me goed! Tot een paar dagen na die les bruiste ik van de energie. Het gaf met het gevoel dat yoga méér is dan alleen maar wat stretchoefeningen. Tot dusverre vond ik yoga altijd maar een beetje vaag, maar ik was op slag verliefd. Terug in Nederland ging ik door met yoga en heel snel volgde ik al meerdere lessen per week. Na een aantal jaar besloot ik een Ashtanga Vinyasa Yoga Teacher Training in Amsterdam te volgen.
Ontwikkelingssamenwerking
Tijdens het volgen van die teacher training besloot ik ontslag te nemen bij mijn toenmalige werkgever. Na mijn studies Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen werkte ik als consultant in de ontwikkelingssamenwerking en gaf daar advies over gezondheidsbeleid aan internationale ontwikkelingsorganisaties en overheden. Het leek de perfecte baan én sector om in te werken, maar ik had er toch al snel vraagtekens bij. De werkdruk was te hoog en de dagen waren vooral gevuld met werk achter de computer. Ik had eigenlijk nauwelijks het gevoel dat mijn werk iets bijdroeg aan de levens van mensen aan de andere kant van de wereld. Wat wist ik nu wat er daar wérkelijk gebeurde? Ik had niet het gevoel dat ik in contact stond met wat er gebeurde. Daarnaast voelde veel 'hulp' binnen onze sector opgedrongen.
Een totaal ander gevoel kreeg, en krijg, ik als ik yoga les geef. Ik dring niets op maar geef vooral suggesties en stimuleer iedereen om zelf te onderzoeken wat prettig voelt. Ik faciliteer een ruimte waar iedereen vrijwillig mag komen, een ruimte waar er de tijd en mogelijkheid is om bewust te worden van lichaam(sensaties), gedachten en gevoelens.
Eerste contact met India
Ik was al eens in India geweest voor mijn werk en besloot voor een paar maanden op reis te gaan naar India. Ik verbleef daar in verschillende ashrams waar ik in aanraking kwam met heel veel verschillende vormen van yoga, meditatie en levensopvattingen. Ik kreeg een goed zicht op hoe yoga, meditatie en de achterliggende filosofie wordt beoefend in India en hoe dat overeenkomt en verschilt met het Westen. Ik werd geinspireerd door de ervaring, kennis en overtuiging van docenten en beoefenaars daar. Tegelijkertijd werd me ook duidelijk dat veel oefeningen en opvattingen binnen de yoga zijn ingegeven door cultuur en religie. Dat was, en is nog steeds een belangrijk inzicht wat ik heb opgedaan tijdens mijn verblijf in India. Tijdens die reis destijds gaf ik les aan medereizigers en steeds vaker kwam het idee naar boven om yogalessen te gaan geven in Amsterdam.
Van Amsterdam naar Goa
Eenmaal terug in Amsterdam huurde ik een ruimte in Amsterdam-Oost om mijn eigen yoga lessen aan te gaan bieden. Een ontzettend leerzame ervaring, ik zette mijn eerste stappen als ondernemer! Helaas lukte het niet een vaste groep op te bouwen en rond te komen van yogales geven. Deze ervaring, gecombineerd met mijn aangewakkerde liefde voor India, doet besluiten dat ik een aantal maanden later opnieuw richting India vertrek. Ik ga naar Goa, een zuidelijke kustprovincie waar al sinds de jaren '70 veel Westerse reizigers neerstrijken en een leven opbouwen. Het trekt vooral mensen die uit de 'ratrace' willen stappen. Velen verdienen op creatieve manieren hun geld en komen daarmee rond: bijvoorbeeld als artiest, online marketeer, yogadocent, fotograaf, of ze verhuren thuis hun woning. Mijn plan: yogales geven om mijn huur en boodschappen te betalen, maar daarnaast wil ik vooral nog zelf heel veel meer leren over yoga en de verschillende andere Oosterse filosofieën zoals bijvoorbeeld Boeddhisme.
Het plan was om een aantal maanden in India te verblijven, maar dat werd uiteindelijk zes jaar! Dat is één van de vele dingen die me tijdens mijn verblijf in India wel duidelijk is geworden: je kan wel proberen te plannen, maar het loopt toch altijd anders. In één van mijn eerste maanden ontmoet ik een inspirerende Indiase yogadocent. Hij weet ontzettend veel over de yogafilosofie en geeft vooral les in de Iyengar stijl. Hij vraagt me hem te assisteren in zijn teacher trainings en het Vinyasa gedeelte op me te nemen - daarmee zijn ze nog niet zo bekend in India. Daarnaast kan ik de anatomie lessen geven (vanwege mijn studie Geneeskunde). Op eigen initiatief help ik mee het programma uit te breiden en voeg vakken als didactiek en oefenen met lesgeven toe (Indiërs houden nogal van de klassieke instructivistische manier van lesgeven...). In een korte tijd doe ik enorm veel ervaring op met het begeleiden van groepen en het uitleggen van hoe je lesgeeft en wat een goede les is. Ik heb alle tijd om me nog meer te verdiepen in de yoga filosofie en bezoek allerlei docenten en inspirerende mensen. Ook steek ik veel tijd in een nieuwe manier van anatomie en fysiologie lesmateriaal voor in de training. Ik was hier destijds niet enthousiast over tijdens mijn eigen training in Amsterdam en heb veel ideeën hoe het beter én leuker kan.
Ik verblijf de winters in Goa aan de kust en in de zomers in de bergen, in Dharamshala, de verblijfplaats van de Dalai Lama en veel gevluchtte Tibetanen. Een perfecte en interessante afwisseling. Tijdens mijn maanden in de bergen verdiep ik me in Tibetaans Boeddhisme dat me een onmisbare aanvulling geeft op de yoga filosofie.
Mijn eigen yoga school in India
Na een samenwerking van anderhalf jaar besluit ik een ander pad in te slaan. Ik merk dat ik meer en meer de behoefte krijg om mijn eigen docentopleiding aan te gaan bieden. Voor mij is het belangrijk dat de focus van de trainingen ligt op authenticiteit en een eigen stijl van lesgeven ontwikkelen, in plaats van het uit je hoofd leren van een bepaalde sequence. Een les opbouwen vanuit jouw idee, vanuit jouw passie is wat ik door wil geven. Ik voelde ook sterke behoefte om de lessen op een meer interactieve in plaats van klassieke schoolse wijze aan te bieden. Het is ontzettend belangrijk om te begrijpen waaróm je iets doet en wat je ziet gebeuren. Dat doorgeven is waar ik enthousiast van word! Ik begin mijn eigen yoga school 'Parimukti' en verzamel een groep van inspirerende docenten om me heen met verschillende achtergronden en nationaliteiten (van Indiers tot Nederlanders). In de afgelopen jaren leidde ik ruim 300 studenten op tot yogadocent. Ik ga een samenwerking aan met een marketeer uit Mumbai. Hij is verantwoordelijk voor de website en marketing, ik voor de trainingen en studenten.
De beginfase is zowel bevrijdend als een uitdaging: eindelijk kan ik de training helemaal vormgeven hoe ik wil en kan ik kiezen met welke docenten ik wil samenwerken. Een verademing! Helaas zijn er wat mensen die jaloers zijn op ons concept en bang voor onze concurrentie... Ik krijg bijna dagelijks vervelende mailtjes en uiteindelijk een keer de politie op me afgestuurd: of ik wel een rechtmatig visum heb om in India les te geven? Alles is goed geregeld en ik kom met de schrik vrij. Na een tijdje lijkt het alsof we niet meer interessant genoeg zijn om boos op te zijn en we kunnen in alle rust doorgaan met onze school. Hierna hebben we hier nooit meer last van gehad!
De eerste jaren bied ik vooral 200 uurs trainingen aan, in de laatste jaren ook 300-uurs trainingen en een yoga therapie opleiding. De opleidingen zijn intensief - voor zowel studenten als docenten. De dagen beginnen om 7.00 en gaan door tot ten minste 19.00. Vooral de eerste jaren geef ik veel lessen en heb me zo in alle vakken (alignment, anatomie, filosofie en art of teaching) kunnen verdiepen en een gebalanceerd curriculum kunnen ontwikkelen. De laatste jaren geven ook veel andere docenten les en kan ik ook van hen weer inspiratie opdoen. Daarnaast ben ik veel bezig met organiseren en communicatie met studenten. Ik merk dat ik langzaam meer af drijf van wat ik echt wil doen: lesgeven! Het is een uitdaging om in India alles goed geregeld te krijgen. De standaarden wat betreft hygiëne zijn echt anders: ik moet regelmatig bijspringen om kleine dingen bij te sturen en af en toe maak ik maar zelf de kamers schoon. Er zit een zekere schoonheid in de relaxedheid van Indiërs, maar hoe langer ik in India woon, hoe meer ik merk dat het me stoort. Steeds vaker verlang ik naar een plek waar het wel gewoon schoon is, je niet standaard ziek wordt van het eten en waar ik me dus veel meer kan bezig houden met de lessen, in plaats van organisatorische dingen oplossen.
Het was wel echt een unieke ervaring. Elke maand, elke groep was weer zo anders. Elke keer leer ik ook weer bij, dat is wat mij blijft motiveren om les te geven. Ik blijf zelf ook nieuwe dingen ontdekken en het is een uitdaging om dit om te zetten naar mijn lessen.
Een impressie van mijn school in India
Magische samenkomst van culturen
Overdag was ik vooral bezig met de yogaschool: lesgeven, iets regelen ;), beantwoorden van emails, overleggen met docenten, of overleg met mijn Indiase businesspartner. Alsnog is het leven heel relaxed. Het is heel normaal om tussen 1 en 3 's middags niet te veel te doen, omdat het simpelweg te heet is. Tegen zonsondergang gaat iedereen ook massaal naar het strand. Daar wordt de dag afgesloten op de manier die jij wilt. Je kan dansen in de 'drum circle', wandelen langs het water, zwemmen in de zee, of drentelen langs de hippie markt (reizigers verkopen hun zelfgemaakte sieraden, instrumenten of kleren). Ik zat meestal ergens op het strand met mijn vriend Reza uit Iran. Ik leerde hem kennen tijdens mijn eerste jaar in India. Hij leerde me het traditionele Iranese instrument de 'daf' te bespelen. Het instrument wordt veel gebruikt ter begeleiding van andere Iranese instrumenten, maar kan ook alleen gespeeld worden tijdens religieuze/spirituele rituelen. Mijn liefde voor muziek spelen wordt opnieuw aangewakkerd en ik haal zelfs mijn dwarsfluit over uit Nederland. Samen met Reza, maar ook andere vrienden, speel ik soms 's avonds in één van de vele restaurantjes. Vooral improviseren, want van bladmuziek is geen sprake! In het begin onwennig, maar langzaam leer ik te luisteren naar de muziek en wordt het steeds meer natuurlijk. Improviseren, meebewegen met intuïtie is één van de andere dingen die ik heb meegekregen uit mijn tijd in in India.
Wat ik in India vond..
Mijn eigen yoga school in India; dat had ik nooit kunnen bedenken voordat ik vertrok! Lange tijd geloofde ik dat yoga docenten oud, grijs en Indiër moesten zijn. Door mijn verblijf in India en samenwerking en vriendschap met Indiërs zag ik in dat het daar helemaal niet om gaat. Het gaat om overgave, passie, interesse en helemaal jezelf willen en durven zijn.
En uiteindelijk heb ik ervaren dat je niet eens echt kiest om yoga les te geven, maar iets wat je overkomt.
Het is niet te voorspellen wat yoga je zal brengen!
De omslag: Dutch Yoga Academy!
De laatste twee jaar in India voelde ik me steeds minder prettig bij het feit dat ik té veel met de organisatie van de school bezig was en steeds minder écht contact had met studenten. Ook verlangden Paul (die ik een tijd daarvoor had ontmoet) en ik meer naar een andere plek om te wonen: ergens waar de lucht schoon is! Ik besluit om te stoppen met mijn school in India, mijn businesspartner zet de school alleen door.
Ik heb geen idee waar ik wil wonen of wat ik nu precies wil doen. Wat het wonen betreft hebben we het afgelopen jaar al verschillende plekken onderzocht. Australië is echt fantastisch, maar uiteindelijk blijkt het lastig en duur om een visum voor langere tijd te regelen. Ook hebben we een zomer in Portugal doorgebracht om te kijken of er iets op ons pad komt, maar ook dat wordt het niet. Dan voelt het toch ineens heel logisch om weer eens in Nederland te gaan wonen. In onze zoektocht naar plek om te wonen komen we uiteindelijk terecht in een klein dorpje in Oost-Brabant, aan de rand van een bos. Wat een andere wereld, wat een ander leven, maar ook ontzettend fijn om weer in Nederland te zijn!
Op zoek naar een fijne studio om lessen te gaan geven, ontmoet ik Lisanne van Bodhi Yoga Shala in Nijmegen en het klikt meteen. Ze vraagt ons of we niet geïnteresseerd zijn om een yogaopleiding aan te bieden in haar studio. Ook weer totaal onverwacht, maar alles klopt. Het idee dat ik me nu vooral kan richten op het programma, het lesgeven maakt met zo enthousiast dat we het besluiten te doen. Paul en ik richten Dutch Yoga Academy op en onder die naam bieden we onze Vinyasa Yoga Docentopleiding aan. De meeste lessen zullen worden gegeven door mijzelf, Paul en Lisanne. We delen onze liefde voor persoonlijke aandacht en begeleiding geven en vinden elkaar in het stimuleren van zelfonderzoek.
Intussen woon ik met Paul in een Brabants dorp aan de rand van een bos en hebben we drie kleine meisjes mogen verwelkomen in ons gezin. We doen de opleiding in Nijmegen nu al enkele jaren en ik blijf druk met het vernieuwen van de lessen en het vinden van nieuwe inspiratie. Ik ben met Paul ook bezig om een online zwangerschapsyoga cursus te ontwikkelen. Benieuwd wat en waar deze yogareis me verder nog zal brengen!
